چگونه محاسبه Shadow Price می تواند به اتخاذ یک تصمیم درست کمک کند؟

مقدمه و اهداف

فرمول خوراک با حداقل قیمت به متخصص تغذیه کمک می کند که بر حسب ویژگیهای جیره و قیمت مواد اولیه قابل دسترس، بهترین قیمت و مناسب ترین حالت ترکیب اجزا را به دست آورد.
قیمت سایه یا قیمت ضمنی (Shadow Price ) ، برای یک ماده اولیه ، که بواسطه قیمتش از فرمولاسیون خوراک بر اساس حداقل قیمت ( least cost feed formulation ) حذف شده ، قیمتی فرضی است که در آن قیمت ، بتواند به ترکیب جیره را پیدا کند.
دو مکمل اصلی متیونین در بازار، دی ال - متیونین ( درجه خلوص%99 و کارایی %100 ) و دی ال متیونین هیدروکسی آنالوگ مایع (DL-MHA-FA) می باشند ( درجه خلوص %88 ) . در جوجه های گوشتی به طور متوسط کارایی حیاتی ( Biological Efficacy=BE ) MHA-FA مایع در مقایسه با دی ال - متیونین ، بر مبنای مقایسه در وزن مساوی حدود %65 می باشد . اگرچه در نقاط مختلف دنیا و در صنعت خوراک دام مقدار BE برای DL-MHA-FA از %65 تا بیش از%80 در نظر گرفته میشود .
هدف از این مطالعه، محاسبه قیمت سایه برای MHA-FA مایع در مقایسه با دی ال- متیونین یا بالعکس است. هر دو منبع متیونین در تمام فرمولها قرار داده شده و مقادیر مختلفی ازکارایی حیاتی MHA-FA مایع در جیره هایی که از لحاظ غلظت ماده مغذی و نوع ماده اولیه مختلفند، استفاده شده است.

الگوی محاسبه

در این تحقیق کتاب راهنمای تغذیه سویه های ،Cobb 500 و Ross 508 به عنوان مرجع برای فرمول جیره مورد استفاده قرار گرفته اند . برای هر خوراک ( آغارین ، میانی ، پایانی ) 6 سطح مختلف انرژی محاسبه شده است : میزان انرژی از kcal/kg150 پایین تر تا kcal/kg100 بالاتر از مقادیر توصیه شده ، در نظر گرفته شده است . مقدار سایر مواد مغذی ثابت نگه داشته شده است. جیره ها با استفاده از طیف وسیعی از مواد اولیه تنظیم شده اند تا بتواند اختلافات به وجود آمده با جیره اصلی را شبیه سازی کند.
مجموعا 288 فرمول تهیه شد که در تمام آنها ، از دی ال- متیونین به عنوان منبع استاندارد متیونین مکمل استفاده شد . قیمت سایه یا ضمنی به کمک نرم افزار فرمولاسیون خوراک با حداقل قیمت بریل ، ( Brill Formulation , Feed Management Systems , Inc. , Minnisota , USA ) و در نظر گرفتن 5 سطح کارایی حیاتیMHA-FA یعنی 88% ، 80% ، 75% ، 72% و 65% که آنها را بترتیبDL-MHA 88 ،DL-MHA 80 ،DL-MHA 75 ، DL-MHA 72 و DL-MHA 65 نام نهاده ایم ، مورد محاسبه قرار گرفت .

بحث و نتیجه گیری

چنانچه در جدولها نشان داده شده اند، قیمتهای سایه MHA-FAمایع به صورت درصد از قیمت دی ال - متیونین بیان شده اند. به عنوان مثال هنگام شروع فرمولاسیون، با فرض اینکه قیمت هر کیلوگرم دی ال- متیونین 3 دلار باشد ( فقط برای محاسبه ) و با در نظر گرفتن کارایی حیاتی %80 برای MHA-FA مایع ، قیمت هر کیلوMHA ، 4/2 دلار خواهد شد ( 4/ 2 = 8/ 0* 3 ). در این فرمول و در سطح انرژی فرض شده ، قیمت سایهDL-MHA معدل 2/74% قیمت دی ال– متیونین بوده است ( خط چهارم در جدول 1) . بدین معنی که حداکثر قیمتی که در آن MHA-FA مایع میتواند به فرمول راه یابد، 23 /2 دلار است نه 4/2 دلار ( 23/ 2 = 742/ 0* 3 ). در این مثال دلیل کاهش قیمت چیست؟
با مشاهده جدول 1 ، مشخص میشود که میزان انرژی جیره میتواند قیمت سایه MHA-FA مایع را تحت تاثیر قرار دهد : هرچه انرژی بالاتر باشد ، قیمت سایه MHA پایین تر و یا به عبارت دیگر MHA بایستی قیمت پایین تری داشته باشد تا بتواند در ترکیب فرمول ، جایگزین دی ال – متیونین گردد .
قیمت سایه در جهت منفی ، تحت تاثیر فضای بیشتری است که به دلیل غلظت کمتر متیونین در MHA-FA مایع ، در خوراک اشغال می گردد . مسلما˝ این تاثیر مستقل از میزان کارایی حیاتی متیونین است. این بدان دلیل است که دی ال - متیونین بدلیل غلظت بالاتر می تواند مقدار مواد مغذی بیشتری را در یک فضای محدود جای دهد : بنابر این روشن است که هرچه سطح دی ال - متیونین مکمل در جیره بالاتر باشد، قیمت سایه MHA-FA مایع برای جایگزین شدن با آن کمتر می شود.
جدول 1) تاثیر میزان انرژی بر نسبت قیمت سایه MHA-FA مایع (برگرفته از 288 نمونه فرمول جیره)

لازم به ذکر است سایر عوامل از جمله مواد اولیه مورد استفاده در جیره ، و یا در نظر گرفتن قابلیت هضم اسید های آمینه در مقایسه با اسید آمینه کل نیز تا حد مشخصی قیمت سایه MHA مایع را تحت تاثیر قرار می دهد.

نتیجه گیری

محاسبات صورت گرفته مشخص کننده این امر است که قیمت سایه MHA-FA مایع تحت تاثیر عوامل زیادی قرار میگیرد . جدول 2 به طور خلاصه متوسط قیمت سایه 288 فرمول نمونه را به صورت درصد از قیمت دی ال- متیونین و بر حسب میزان کارایی فرضی متیونین در MHA-FA مایع ، نشان میدهد . مغایرت بین مقدار فرضی و قیمت سایه در حدود 6/5 درصد می باشد که در واقع باید از قیمت MHA-FA مایع کسر گردد تا این محصول بتواند با دی ال-متونین رقابت کند .
پس تصمیم گیری برای خرید هریک از دو منبع متیونین نباید صرفا˝ بر مبنای محاسباتی باشد که در آنها تنها به خلوص و یا کارایی حیاتی توجه شده ، بلکه بایستی قیمت سایه نیز در نظر گرفته شود.
متاسفانه به دلیل تعداد نامحدود ترکیبات و فرمول های جیره ، هیچ قانون ساده ای برای استخراج قیمتهای سایه قابل پیشنهاد نیست . توصیه می شود که قیمت سایه در هر یک از موارد بطور مجزا محاسبه شوند تا بدین ترتیب اقتصادی ترین و منطقی ترین تصمیم در خرید و انتخاب هر یک از دو منبع متیونین اتخاذ گردد.

مترجمین: علی افسر- شیما قندیلی
شرکت ایوانیک دگوساایران