مهمترین عملکردهای نور در مرغداری:
ـ باعث تسهیل و آسانی دید در سالن می شود.
ـ باعث تحریک ساز و کارهای بدن پرنده به دلیل تغییر در طول نور شب و روز می شود.
ـ باعث ترشح هورمون از بدن پرنده می شود که نتیجه آن:
باعث رشد بدن پرنده می شود.
باعث بلوغ جنسی پرنده می شود.

تاریکی نیز به نوبه خود در رشد و سلامت پرنده تأثیر دارد:
ـ تاریکی باعث ترح ملاترنین می شود.
ـ در عملکرد ایمنی بدن پرنده و مقاومت در برابر بیماری ها نقش دارد.
ـ شدت نور، مدت آن و طول موج آن تأثیر مهمی در فعالیت بدن پرنده، میزان رشد و واکنش ایمنی آن دارد.

شدت نور:
ـ میزان نوری که یک لامپ ساطع می کند با واحد لومن اندازه گرفته و بیان می شود.
ـ میزان نوری که در سطح فعالیت ما قرار دارد با واحدی به نام FC بیان می شود.
ـ روشنایی متعارف در یک سالن مرغداری حدود 5/0 FC می باشد.
ـ جهت درک این مطلب توجه داشته باشید که نور یک روز آفتابی در فضای بیرون برابر با FC 8 می باشد.
ـ بسیاری از مرغداری های صنعتی سعی می کنند به سمت پرورش در شرایط کم نور بروند.
ـ شدت نور (FC) مستقیماً به میزان خروجی نور لامپها بستگی دارد.
ـ به عنوان مثال:
ـ می گوییم نور مناسب 5/1 FC می باشد.
ـ می گوییم در دیواره های سالن نور 7/0 FC از یک لامپ 450 لومن قابل وصول است.
ـ می گوییم نیاز داریم لامپ هایی با حداقل 900 لومن در سالن نصب کنیم.

* نورسنج ها:

ـ شدت نور را در سطح پرنده اندازه گیری کنید و بدین منظور نورسنج ها را با زاویه ای قرار دهید که به سمت نزدیکترین منبع نور باشند.
ـ شدت نور را در سمت دیواره سالن جایر که تاریک ترین نور را دارد نیز اندازه گیری کنید.
ـ چنانچه تجهیزات نوردهی به طور صحیح و احولی نصب شوند، نباید میزان انحراف دستگاه-های نورسنج به 20 درصد برسد.
ـ توصیه می کنیم همواره کمترین حد مجاز نور را در سالن برقرار کنید.
ـ میزان سفیدی نور را بدست آورده و ثبت کنید تا در گله های بعدی نیز استفاده کنید.
ـ سالی دوبار شدت نور را در سالن اندازه گیری کنید زیرا شدت نور لامپ ها همواره رو به کم شدن است و به دلیل کثیفی و غبار روی آنها، این میزان تا حد 20 درصد دچار کاهش می شود.
ـ میزان دقت نورسنج ها کمتر از FC1/0 می باشد.

* شدت نور مطلوب چقدر است؟
ـ در مورد جوجه ها حداقل FC2 می باشد.
ـ در پرنده های بالغ بسته به جثه، نژاد و ساعات نوردهی مورد نیاز در روز متفاوت است.
* تأثیر شدت نور بر بازده چقدر است؟
ـ طبق مطالعات صورت گرفته که بر گله هایی با شرایط زیر صورت گرفت:
ـ گله های گوشتی نو 51 روزه
ـ افزایش مدت زمان نوردهی در طی دوره پرورش نتایج زیر ثبت شد:

چالشهای نوردهی:
طبق محاسبات هزینه نوردهی (روشنایی) 22% از کل هزینه انرژی های داخل سالن می باشد. (انرژی برق)
ـ در مورد لامپ های رشته ای در بهترین حالت فقط 5% انرژی به نور تبدیل می شود و 95% باقی مانده به صورت گرما هدر می رود.
ـ مقدار روشنایی لامپ های رشته ای باید در سطح مرغداری (سالن) محاسبه شود و نه بر اساس اینکه این لامپ ها چند وات هستند.

* لامپ های رشته ای

* چالشهای نوردهی:
ـ لامپ های فلورسنت متراکم:
عمر بیشتر و قیمت پایین تر؛ نور حبابها قابل تنظیم نیست.
ـ لامپ های LED عادی:
حدوداً 5/1 لامپ های راشته ای برق مصرف می کنند.
یک لامپ LED که معادل یک لامپ 25 الی 35وات رشته ای برق مصرف می کند، فقط حدود 7/0 وات مصرف برق دارد.
ـ عمر آنها بیشتر است.
ـ لامپ های LED قابل تنظیم:
نور قابل تنظیم اما به سختی
قیمت آنها بالاست
تأثیر آنها بر بازده پرورش طیور هنوز مشخص نشده است.

* روشهای جایگزین:
لامپ های کاتد سرد (CCF):
ـ نوعی از لامپ های فلورسنت هستند.
ـ روش کار این لامپ ها بر اساس عبور برق از گاز یونیزه مثل نئون است.
ـ با صرفه است حدود 2/1 کمتر از لامپ های رشته ای مصرف می کند.
ـ قابل تنظیم
ـ قیمت بالا
ـ استفاده از لامپ های LED به جای لامپ های رشته ای

*روشهای جایگزین
استفاده از لامپ های CCF در سالنهای مرغداری
ـ بستگی به سیاست و برنامه ریزی مرغدار دارد.
ـ زمانی که پرنده ها کلا در سالن هستند باید از لامپ های CCF 5 واتی (معادل رشته ای 25 وات) و یا 8 وات CCF (معادل 40 وات رشته ای) استفاده نمود.
ـ طی دوره پرورش بسیاری از مرغداران CCF 27 وات (معادل 100 وات رشته ای) به ازای هر خط استفاده می کنند.

* میزان صرفه جویی بر به دلیل استفاده از CCF چقدر است؟
در مطالعه مرغداری با 5 سالن مجزا نتایج زیر حاصل شد.در سالنها بجای لامپ های رشته ای از لامپ های 5 وات CCF استفاده شد، نتایج:
ـ میزان مصرف لامپ های رشته ای 309 کیلووات در ساعت به ازای هر 1000 پرنده است.
ـ میزان مصرف لامپ های CCF برابر با 226 کیلووات ساعت به ازای هر 1000 پرنده است.

نتیجه کلی: 27 درصد کاهش مصرف برق و نتیجتاً صرفه جویی در مصرف برق.

* میزان صرفه جویی برق به دلیل استفاده از CCF چقدر است؟
6025دلار در سال=12/0دلار قیمت برق×121000پرنده×83کیلووات ساعت به ازای 1000 پرنده× 5 تعداد گله در سال
نتیجه کلی: لامپ های CCF ظرف مدت یک سال هزینه خود را برمی گردانند.

*نکات مهمی راجع به لامپ های CCF:
ـ در مورد تأثیر این لامپ ها بر پرنده ها و کارآیی آنها تحقیق چندانی صورت نگرفته است.
ـ اگر می خواهید از این لامپ ها استفاده کنید ابتدا در یکی از سالنها به صورت آزمایشی از آن استفاده کنید.
ـ لامپ ها را از محلی مطمئن خریداری کنید تا از امل بودن آن مطمئن شوید.

*تأثیر لامپ های رنگی:
ـرنگهای مختلف اثرات مختلفی بر رفتار، رشد و تولید مثل دارند.
ـ نتایج تحقیقات مختلف چندان یکسان نبوده اند و این نتایج بر اساس عوامل زیر متغیر خواهند بود:
ـ منبع نور
ـ مدت نوردهی
ـ نژاد پرنده
ـ سن پرنده

استخراج و ترجمه: مهندس مجید واعظی
منبع: مجله بین المللی طیور