هيچ کس به درستي نمي داند که چرا جوجه هاي گوشتي در سالن هايي که داراي تهويه تونلي هستند دوست دارند به سمت ابتداي ( سالن ) حرکت نمايند .

يک فرض اين است که جوجه ها ترجيح مي دهند ، رو به سوي باد داشته باشند . اين مي تواند ناشي از اين واقعيت که آنها پرنده هستند باشد . پرواز ويژگي بيشتر پرندگان است . به طور کلي افزايش اوج گيري براي پرنده اي که مي خواهد پرواز نمايد ، هنگام واجهه با باد راحت تر مي باشد . يا شايد جوجه هاي گوشتي دوست نداشته باشند که پرهايشان توسط بادهاي جانبي نامرتب شود . تمايل براي رو به سوي باد داشتن به اين معني است که پرندگان هنگامي که به منظور مصرف آب و غذا يا ارتباط اجتماعي با ساير پرندگان حرکت نمايند ، بخش ورودي سالن را نسبت به انتهاي آن که هواکش هستند ، بيشتر دوست دارند .

لذا به طور طبيعي به تدريج به سمت آن حرکت مي نمايند . هر چه جوجه هاي گوشتي به سمت جلوي سالن رانده شوند ، کنترل جابجايي قطعاً ضرورت مي يابد .مطالعات نشان داده است که چنانچه اقدام مؤثري جهت محدود نمودن جابجايي صورت نگيرد ، تراکم جوجه هاي گوشتي در انتهاي ورودي در مقايسه با بخش داراي هواکش بيش از دو برابر مي گردد .

طي مطالعه اي اثر نصبت در سالن بر عملکرد جوجه هاي گوشتي بررسي شد .بدين منظور در عرض يکي از دو سالن مورد استفاده در آزمايش ، حصارهايي به فواصل 5/30 متر نصب شد. فضاي اختصاص يافته به هر پرنده در هر دو سالئن حدود 79/. مترمربع بود. جهت تعيين تراکم در نقاط مختلف سالن ، سطح تقريباً 5/18 متر مربعي در قسمت هاي ورودي ، وسط و انتهاي سالن شمارش شدند. جابجايي در سالن هاي فاقد حصار تاثير معني داري در افزايش تراکم و کاهش قابل توجه عملکرد پرندگان داشت. توزيع نمونه اي باز پرندگان (بخش) ورودي اين سالن نشان دادکه اغلب اين پرندگان در مقايسه با پرنده هاي انتهاي سالن که داراي هواکش است 227 گرم سبک تر مي باشند.

مطالعات مزرعه اي حاکي از آن است که داراي هواکش امکان جابجايي پرندگان فراهم آيد. وزن کلي گله مي تواند تا 3/0 درصد يا حتي بيشتر کاهش يابد. ساير مطالعات فقر بازده خوراک، قابليت بيشتري جهت استرس گرمايي، حذف بيشتر، تلفات بالاتر و کاهش مقاومت نسبت به اين بيماري به واسطه تراکم بالا را نشان داده اند. دليل فقر عملکرد در ورودي سالن هاي بدون حصار مشخص مي باشد.

تعداد زيادي پرنده براي فضاي دانخوري و آبخوري موجود حضور دارند پرندگان اين ناحيه در تلاش جهت بدست آوردن آب و غذا از روي هم عبور مي نمايند.لذا معمولاً به دليل پنجه زدن وبريدگي هاي حاصله از کيفيت کمتري برخوردار مي باشند. تاول سينه ناشي از نشستن روي بستر مرطوب کنار پوشال تهويه تبخيري نيز مشکل رايجي مي باشد. به خوبي نشان داده شده است که پرندگان ورودي سالن در مقايسه با پرندگان بخش هواکش ( که داراي وزن و بازده خوراک بالايي هستند) بسيار سبک بوده و بازده خوراک پاييني دارند تنها راه حل جابجايي نصب حصار در فواصل 5/30 متري سالن مي باشد اين کار موجب رفع کامل جابجايي نمي گردد، زيرا پرندگان همچنان به سمت حصارها حرکت نمي نمايند. اما با توزيع تقريباً برابر جوجه هاي گوشتي در سراسر سالن مشکل جابجايي آنها به حداقل مي رسد. به جاي يک منطقه با مشکل تراکم شديد پرندگان در چهار يا پنج منطقه نزديک حصارها در تراکم هاي پايين تر گرد هم مي آيند، لذا تاثيرات نامطلوبي برعملکرد آنها نخواهد داشت.

انواع متعددي حصار مورد استفاده پرورش دهندگان قرار مي گيرد. ماده اصلي حصاربندي، تورسيمي با پوشش سفيد و ينيل (؟؟؟؟) است. اين ماده بسيار مقاوم بوده نصب آساني داشته و امکان عبور کافي هوا براي خنک نمودن پرندگاني که کاملاً به مانع چسبيده اند را فراهم مي آورد.

بالا بودن قيمت تور سيمي نکته منفي آن است. با توجه به عدم توانايي آن در تحمل فشار پرندگان بايستي در نصب آن دقت نمود. ماده بسيار رايج ديگر در ايجاد حصار لوله پلاستيکي بزرگ ( لوله هاي سياه زهشکي) است. قيمت نسبتاً پايين سهولت نصب و عدم فرو ريختن آنها هنگام تجمع پرندگان در مقابل آنها از مزاياي اين لوله ها مي با شد. عيب اصلي لوله، يکسره بودن آن و جلوگير از جريان هوا از پرندگاني است که کاملاً بهم چسبيده اند از آنجايي که لوله زياد بلند نمي باشد. پرندگان به راحتي از روي آن مي برند. اين مسئله داراي مزيت و هم عيب مي با شند.

اين واقعيت که پرندگان به راحتي مي توانند از روي لوله عبور نمايند به کاهش تراکم کمک مي نمايد. درعين حال با گذشت زمان مي تواند به توزيع نابرابر آنها منتهي گردد. براي مثال اگر مرغدار در مسيري داخل سالن قدم بزند. پرندگان به طور دائم از عرض موانع در يک جهت بيش از جهت ديگر مي برند. از اين رو مشکلات تراکم که حصار جهت رفع آنها نصب مي شود. حقيقتاً مي توانند تشديد شود. توجه به کسب اطمينان از برابر بودن تعداد پرندگاني که از طرفين خريده اند لازم مي باشند. راحتي پرندگان در عبور از لوله که به کاهش مشکلات تراکم مي انجامد مي تواند لوله سياه را به گزينه اي مناسب براي سالن هاي باز ( که پرندگان تمايل بيشتري به پرواز و فعاليت در آن دارند) تبديل نمايند.

اما مرغداران دوباره بايستي قدم زدن در سالن را جهت حفظ تساوي تعداد پرندگان در هر بخش آنرا را مورد توجه قرار دهد. برابر بودن تعداد پرندگان هر قسمت هنگام نصب حصار ضروري مي باشد. به منظور تسهيل در اين امر پرورش دهندگان در روز اول حصاري در محل قرار داده و جوجه هاي طرفين آن به دو گروه مساوي تقسيم مي نمايند. هنگامي که زمان در اختيار قراردادن انتهاي سالن فرا رسيد، جوجه هاي عقب سالن به انتها حرکت مي نمايند. و حصار درست در وسط سالن قرار داده مي شود. اين کار موجب تقسيم مساوي پرندگان در جلو و عقب مي شوند.

باتوزيع پرندگان در مابقي سالن ، حصارهاي اضافي نصب مي شوند. جهت دستيابي به بيشترين نتيجه بايستي به محض يکنواخت شدن توزيع پرندگان در تمام سالن حصارها نصب شوند در سالن هاي معمولي که هواکش هاي داخل سالني براي خنک کردن مورد استفاده قرار مي گيرند جابجايي مي تواند يک مشکل باشد، هرچند بسياري از توليد کنندگان از آن غافل مي با شند. صرف نظر از اينکه باد توسط هواکش هاي تونلي يا داخل سالني ايجاد شود پرندگان به طرف منبع نسيم حرکت خواهند کرد. طي سالها هواکش هاي داخل سالني به اندازه تقريباً 90 سانتي در بيشتر سالن هاي داراي تهويه طبيعي زياد شدند. در حال حاضر مشاهده سالن 120 متري با تعداد 10 يا بيشتري از پنکه هاي سقفي به جريان يکنواخت و نسبتاً زيادي از هوا ايجاد مي نمايند رايج است. هنگاميکه پنکه هاي داخل سالن شروع به توليد نسيم مناسب و مستمر مي نمايند واکنش پرندگان داخل سالن مشابه پرندگان داخل سالن هاي داراي تهويه تونلي شده، به آهستگي شروع به جابجايي مي نمايند.

جابجايي معمولاً به انتهاي سالن جايي که هواکش ها مي دمند است.انتهاي غربي سالن اغلب به افزايش تلفات در اين قسمت منتهي مي گردد. در واقع جابجايي مناسب هوا براي خشک نمودن سالن است. عدم جابجايي در سالن نشانه قطعي از ناکافي بودن جابجايي بودن هوا در سالن است. جابجايي کاملاً محدود به ماههاي گرم سال نمي باشد. طي دوره اي از زمستان معتدل استفاده از تهويه تونلي « براي » پرندگان مسن تر طبيعي مي باشد. لذا حصارهاي جابجايي بايستي در طول سال بر جا باشد. داده هاي تحقيقاتي موجود حکايت از عملکرد بهتر جوجه هاي گوشتي هنگام تقسيم آنها به گروه هاي کوچکتر در داخل سالن بزرگ مي باشد.

به نظر مي رسد با توزيع يکنواخت پرندگان و افزايش، احتمال کفايت آبخوري و دانخوري براي تمام پرندگان داخل سالن، مشکل فصل وجود نداشته باشد. برخي پرورش دهندگان اشتباهاً با ايجاد تاخير در استفاده از تهويه تونلي سعي در جلوگيري از جابجايي کردن نموده، تهويه طبيعي يا عرضي شبانه را پيش از بلوغ مورد توجه قرار مي دهند. يا چيزهاي نامربوطي روي دستگاه تهويه نصب مي نمايند. داشتن ذهنيت مثبت نسبت به جابجايي و تمرکز روي کنترل آن با استفاده از حصار منطقي مي باشد. حذف جابجايي بدون استفاده از حصار تنها از طريق کاهش سرعت هوا ممکن مي گردد. که مي تواند به کاهش عملکرد منجر شود. نصب حصار جابجايي و کار در اطراف آنها ايجاد زحمت مي نمايد.

هنگامي که مرغدار در سالن قدم مي زند پرندگان گرايش به تجمع در مقابل حصار داشته ، مي تواند عبور چرخ جمع آوري تلفات در سالن را با مشکل مواجه نمايد. با تمام حرفها حصارهاي جابجايي موجب افزايش وزن، بهبود بازده خوراک ، کاهش تلفات ، کاهش حذف و در نهايت افزايش سود پرورش دهنده مي شوند.

مترجم: مهندس عليرضا شهاب
تهيه و نتظيم: مرکز مشاوره تخصصي طيور